سه راهی مانیسمان بنکن

وظیفه اصلی یک سه راهی مانیسمان ساخت یک انشعاب 90 درجه از خط اصلی لوله است. 

سه راهی مانیسمان بنکن در دو نوع تولید می شوند: سه راهی مساوی و سه راهی تبدیلی که در ادامه به معرفی این اتصالات و روش ساخت آن ها می پردازیم:

ابعاد و استاندارد ساخت سه راهی مانیسمان بنکن

وقتی در مورد قطر نامی (NPS) یک سه راهی مساوی و یا سه راهی تبدیلی صحبت می کنیم عبارتی که برای سایز هر کدام بیان می شود متفاوت است. اگر ورودی و خروجی در سه راهی مانیسمان را A و B و قسمت انشعاب را C نام گذاری کنیم (انشعاب در سه راهی ها همیشه مجرای وسطی آن می باشد.)، وقتی می گوییم قطر نامی یک سه راهی مساوی به عنوان مثال برابر است با NPS3 یعنی قطر نامی ورودی، خروجی و انشعاب برابر NPS3 می باشد.(A=B=C=NPS3)

درمورد سه راهی تبدیلی اما اینگونه نیست. در سه راهی های تبدیلی سایز ورودی و خروجی باهم برابر و از سایز انشعاب بزرگ تر می باشند (A=B > C). سایز این اتصالات به صورت ضرب دو عدد بیان می شود که برابر با قطر نامی ورودی و خروجی و قطر نامی انشعاب می باشد. به عنوان مثال وقتی می گوییم سایز یک سه راهی تبدیلی برابر است با NPS 3 x 2 یعنی قطر نامی ورودی و خروجی برابر NPS3 و قطر نامی انشعاب برابر با NPS2 است. (A=B=NPS3 , C=NPS2)

سه راهی ها را همانطور که گفته شد، به گونه ای می سازند که سایز هر سه شاخه آن برابر هم بوده و یا سایز قسمت انشعاب آن کوچکتر باشد. سه راهی مانیسمانی وجود ندارد که سایز سه شاخه آن متفاوت باشد. مثلا NPS 4 x 3 x 2
ساخت سه راهی تبدیلی مانیسمان نیز قواعد و استاندارد خاصی دارد. به عنوان نمونه: NPS 6 x 4 برای سه راهی تبدیلی یک کالای استاندارد و موجود است، اما احتمالاً اتصال تبدیلی به سایز NPS 16 x 2 از طرف هیچ تأمین کننده ای ساخته نشود.
در این مواقع که لازم است سایز ورودی، خروجی و انشعاب در سه راهی متفاوت باشد و یا سایز انشعاب خیلی کوچکتر از ورودی و خروجی باشد باید از تبدیل استفاده کرد.

ضخامت سه راهی مانیسمان بنکن

سه راهی مانیسمان بنکن مانند سایر اتصالات مانیسمان بنکن مطابق با استاندارد ASME B16.9 ساخته می شود. با توجه به شکل خاص و کاربرد این اتصالات، ضخامت سه راهی در انتخاب آن ها برای پروژه ها فاکتور مهمی می باشد. ASME B16.9 فقط ابعاد مرکز تا انتهای ورودی یا خروجی، ابعاد مرکز تا انتهای انشعاب و ضخامت دیواره سه راهی مانیسمان بنکن را برای قطرهای نامی متفاوت بیان می کند و همین اطلاعات برای انتخاب این اتصالات کافی است.

در جدول زیر اطلاعات ابعادی سه راهی مانیسمان بنکن تا سایز 3.1/2 قابل مشاهده می باشد.

فرآیند ساخت سه راهی مانیسمان بنکن

یکی از متداول ترین روش های ساخت سه راهی های مانیسمان روش اکستروژن گرم می باشد. اکستروژن یکی از روش‌های حجمی، برای تغییر شکل مواد به منظور کاهش ضخامت یا سطح مقطع آن‌ها است که در نتیجه آن، قطعاتی با سطح مقطع صاف و عمودی تولید می‌شوند. جهت انجام فرایند اکستروژن، ماده اولیه موردنظر، به درون قالب اکستروژن که سطح مقطع موردنظر روی آن ایجاد شده ‌است، فشرده می‌شود و در نتیجه، قطعه اکسترود شده با سطح مقطع قالب، تولید می‌شود. دو مزیت این فرایند، نسبت به دیگر روش‌های شکل ‌دهی، قابلیت بالا در تولید قطعاتی با سطح مقطع پیچیده و همچنین شکل‌دهی مواد ترد و شکننده است، زیرا ماده در این روش، تنها تحت فشار و تنش برشی قرار می‌گیرد. این روش همچنین قطعاتی، با سطح مقطع بسیار باکیفیت و صاف ایجاد می‌کند و باعث استحکام بیشتر مواد می شود.

فرآیند اکستروژن گرم برای سه راهی های مانیسمان بنکن بدین صورت می باشد که ابتدا یک لوله مانیسمان را به اندازه مورد نظر برش داده و در قالب اکستروژن، تحت فشار حرارت می دهند تا به دمای فورج برسد. سپس سوراخی جهت ساخت انشعاب در بدنه لوله ایجاد می کنند. گویی به اندازه قطر نامی انشعاب مورد نظر برای سه راهی را از سوراخ ایجاد شده بر روی بدنه لوله بیرون می کشند و قسمت انشعاب را می سازند. در این مرحله لوله شکل سه راهی را به خود می گیرد و عملیات فینیشینگ را آغاز می کنند. آرایش انتهایی سه راهی را پخ خورده کرده و مشخصات ابعادی سه راهی را مطابق با استاندارد ASME B16.9 ماشینکاری می کنند.